ارتباطات نوین در خدمت اوقات فراغت زنان

    آی‌سی‌تی با تمام امکانات و قابلیت‌هایش رفتارهای فراغتی کاربران را نیز متحول کرده است. تلفن‌های همراه با کاربردهای فوق‌العاده خود و در هر زمان و مکان در دسترس بودن‌شان، نقش مهمی در پر کردن اوقات فراغت دختران و زنان دارند. رفتارهای فراغتی کاربران اینترنت شامل انجام بازی‌های اینترنتی، اشتراک موسیقی، نرم‌افزار، فیلم و عکس و نیز چت کردن می‌باشد. اینترنت یک رفتار فراغتی جدید به نام مصرف اینترنت به‌وجود آورده است که وبگردی را نیز شامل می‌شود. فراغت به دو نوع فراغت مجازی و فراغت واقعی تبدیل شده است که البته امروزه، نوع مجازی آن طرفدار بیشتری دارد. گشت‌وگذار در صفحات شبکه‌های اجتماعی مانند: فیس‌بوک و وبلاگ‌های گوناگون، بخش مهمی از اوقات فراغت بانوان‌مان را تشکیل می‌دهد.

  صفحه 260 کتاب زنان دات آی‌تی

اینترنت در خدمت سرمایه اجتماعی زنان

   سرمایه اجتماعی* را می‌توان حاصل روابط مثبتی در جامعه دانست و آن را به مجموع منابعی که در ذات روابطِ سازمان اجتماعی به‌وجود می‌آیند و زندگی اجتماعی را مطلوب‌تر می‌سازند، اطلاق کرد. درواقع این نوع سرمایه‌ها، شامل روابطی است که به نفع طرفین باشد و به وسیله معیارهای اعتماد و تعامل توصیف می‌شود. سرمایه‌های اجتماعی پدیده‌ای است غیررسمی که در روابط اجتماعی گروهی از افراد وجود دارد. به‌عبارت دیگر می‌توان گفت سرمایه‌دارترین، افراد و جوامعی هستند که از بیشترین سطح روابط اجتماعی پایدار و مؤثر و ارتباطات شبکه‌ای در جهت دستیابی به پیشرفت برخوردارند. این سرمایه‌های اجتماعی یا همان روابط اجتماعیِ محکم میان افراد، می‌تواند در بسیاری از موارد، به نفع‌شان باشد. درواقع رشد فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، از نظر کیفی و کمی، می‌تواند گستره ارتباطات انسانی را بسط داده و ارکان مختلف حیات اجتماعی را تحت‌تأثیر خود قرار دهد. به‌طور کلی، هر چه انسان‌ها مردمان بیشتری را بشناسند و هر چه وجه اشتراک بیشتری با هم داشته باشند، سرمایه اجتماعی افزونتری خواهند داشت. آشنایی با افراد جدید، دوستان، شخصیت‌های هنری، اجتماعی، فرهنگی و علمی که در عالم واقعی، خارج از محدوده اینترنت، اصلا امکان نداشته است، می‌تواند در اشتغال، کسب تجارب زندگی و ادامه تحصیل بسیار مفید باشد. به هر شکل امکاناتی نظیر تلفن همراه، اینترنت، وبلاگ‌ها و شبکه‌های اجتماعی زمینه‌ساز فضاهای اجتماعی جدید گشته است که می‌تواند فرصت‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حتی فرصت‌های شغلی برای زنان به‌وجود آورد و مناسبات اجتماعی حاکم میان آنان را تغییر دهد. این امکانات می‌تواند زمینه آشنایی بانوان را با دوستان جدید به‌وجود آورد و این دوستی‌ها را علاوه بر فضای مجازی، در فضای واقعی نیز ادامه دهند. اینترنت تأثیر مستقیمی بر سرمایه اجتماعی دارد و می‌تواند از راه برقراری و افزایش ارتباطات دوسویه، به نوعی باعث ایجاد سرمایه اجتماعی شود و اسباب افزایش تعهد مدنی، اعتماد و مشارکت اجتماعی را فراهم سازد و موجب ایجاد جامعه‌ای مبتنی بر شبکه شود. امروزه بخش قابل توجهی از سرمایه اجتماعیِ افرادِ جامعه در شبکه‌های اجتماعی و وبلاگ‌ها شکل می‌گیرد. به عنوان مثال، نویسنده کتاب حاضر از طریق اینترنت و وبلاگ‌نویسی به‌سرمایه‌های اجتماعی فراوانی دست یافته است که از آن جمله می‌توان به‌ سرکار خانم دکتر احمدنیا، مدیر وبلاگ "از زندگی" اشاره کرد که اثر حاضر هم به مقدمه ایشان مزین شده است.

صفحه 258-257 کتاب زنان دات آی‌تی

---

[1]. Social capital

ارتباطات نوین در خدمت زنان خانه‌دار

    آی‌سی‌تی زنان خانه‌دار را هم بی‌بهره نگذاشته است. علاوه بر تلفن همراه که می‌تواند کاربردهای منحصر به فردی در اختیار آنان قرار دهد، اینترنت نیز بسیار کارآمد است. بانوان خانه‌دار، فرصت بیشتری دارند تا در شبکه جهانی اینترنت گشت‌وگذار کنند و از موهبت‌های آن بهره ببرند. ایجاد وبلاگ، عضویت در شبکه‌ها و تالارهای گفت‌گو و انجمن‌های تخصصی و کسب اطلاعات کدبانوگری از طریق اینترنت می‌تواند تنها بخشی از کاربردهای فاوا باشد؛ بدین وسیله آنها می‌توانند تجارب خود را در اختیار دیگر افراد نیز قرار دهند؛ تجاربی که در هیچ کتاب و مجله‌ای یافت نمی‌شود. قسمت عظیمی از اطلاعات وبلاگ‌ها و انجمن‌های گفت‌گو شامل طرز تهیه غذاها، کیک و شیرینی، نکات خانه‌داری، آرایشگری، خیاطی و تجارب زندگی می‌باشد. امروزه بخش قابل توجهی از بانوان نوعروس، اطلاعات آشپزی و خانه‌داری را از این طریق کسب می‌کنند. از مهم‌ترین ارمغان‌های فاوا برای زنان می‌توان به این واقعیت اشاره کرد که ارتباطات نوین نه تنها زنان را از مطبخ و وظایف سنتی خانه‌داری جدا نکرده، بلکه راه‌ها و روش‌های نوین کدبانوگری را بدون صرف هزینه و وقت آنچنانی، برایشان مهیا کرده است.

    صفحه 236-235 کتاب زنان دات آی‌تی

ارتباطات نوین در خدمت گروه‌های خاموش

فناوری اطلاعات و ارتباطات، با عرضه فناوری‌های نوین ارتباطی، توانسته‌اند در حوزه بازنمایی گروه‌های اجتماعی و به‌ویژه گروه‌های خاموش جامعه نظیر زنان و دختران بسیار مؤثر باشند. زنان با استفاده از این فناوری‌ها توانسته‌اند "صدادار" شوند! به واسطه تلفن همراه و امکانات اینترنت، گروه‌ها و جنبش‌هایی که سابقا قادر به بازنمایی خود و مشارکت در تولید محتوا در رسانه‌ها نبودند و توسط روابط قدرت موجود به نوعی به‌حاشیه رانده شده بودند تا حدودی توانسته‌اند صدا و حضور خود را قابل شنیدن نمایند. بانوان در فضای مجازی می‌توانند از حقوق خود دفاع کنند و به بازنمایی که توسط دیگران از آنان به عمل می‌آمد واکنش نشان دهند. گروه‌های حاشیه‌ای یا خاموش جامعه می‌توانند از اینترنت به عنوان ابزار آموزشی و تبلیغی برای نشر و گسترش فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و یا سیاسی خود استفاده‌کنند. رسانه‌های نوین ارتباطی به ویژه اینترنت، تقریباً توانسته است نابرابری‌های موجود بین گروه‌های غالب و مغلوب جامعه را به چالش بکشد و فضایی را به‌وجود آورد که گروه‌های خاموش و به‌حاشیه رفته جامعه نظیر دختران و زنان نیز بتوانند به گفتمان رسانه‌ای دسترسی داشته باشند و درواقع صدا داشته باشند.

صفحه 236 کتاب زنان دات آی‌تی

نظارت والدین بر مصرف فناوری‌ها و اینترنت کودکان

نرم‌افزارهایی وجود دارد که به والدین کمک می‌کند تا بر روی‌چت، ایمیل و بازی‌های رایانه‌ای کنترل داشته باشند. با این نرم‌افزارها، امکان نظارت والدین بر مصرف اینترنت اعضای خانواده و به ویژه کودکان فراهم می‌شود. محدود کردن حجم مصرف اینترنت و زمان مصرف آن، محدود کردن روزهای مصرف و فیلتر تصاویر غیراخلاقی که با فیلترشکن می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد، از جمله کارآیی‌های نرم‌افزار نظارت والدین بر مصرف اینترنت است. از عمر چنین نرم‌افزاری در کشورهای پیشرفته جهان مدت زیادی می‌گذرد؛ چنین نرم‌افزاری برای مادران که بیشتر در منزل هستند و نظارت بیشتری بر فرزندان دارند خیلی کاربرد دارد. در دورانی که اینترنت به صورت همه‌جانبه وارد زندگی‌مان شده است و محتوا و اطلاعاتی که در آن ردوبدل می‌شود، به‌طور تصاعدی رو به افزایش است، والدینی از دسترسی فرزندان‌شان به اینترنت آسوده خاطر خواهند بود که بتوانند نحوه استفاده فرزندان خود را نسبت به این وسیله ارتباطی قدرتمند کنترل کنند. بدیهی است آنچه در اینترنت عرضه می‌شود، برای تمامی رده‌های سنی مناسب نبوده و اینترنت بدون فیلتر و پالایش، امکان دسترسی به کلیه سرویس‌ها و متون را که ممکن است برای کودکان و نوجوانان مضر باشد، ایجاد می‌کند. کودکان و فرزندان ما باید از فضای اینترنت استفاده‌کنند، فضایی که منبع خلاقیت، دانش و دانایی برای آنهاست و فقط با یک کلیک به‌دست می‌آید.

مهارت دیجیتالی کودکان

    بر اساس مطالعات شرکت امنیت اینترنت AVG ، از هر 10 کودک 2 تا 5 ساله، دو نفر قدرت بازی با گوشی‌های هوشمند را دارند؛ در حالی که فقط یکی می‌تواند بدون کمک دیگران بند کفش خود را ببندد. 25 درصد کودکان می‌توانند صفحات وب را باز کنند؛ اما فقط 20 درصد آنها می‌توانند بدون کمک شنا کنند. در آینده، شاهد نسلی هستیم که مهارت دانلود رایگان و بازیابی اطلاعات اینترنتیِ خیلی خوبی دارند؛ اما بیشتر شبیه ربات‌ها و انسانهای مصنوعی هستند، عاری از مهر و محبت و عاطفه، چون از وقتی چشم باز کردند دوست و رفیق‌شان بازی‌های گوشی همراه و رایانه‌ای و بعدها نیز بیشتر با رایانه اوقات را سپری کرده‌اند.

صفحه 205 کتاب زنان دات آی تی

روز جهانی اینترنت ایمن‌تر Safer Internet Day

اهمیت رایانه و اینترنت، کشورهای عضو اتحادیه اروپا را وادار به انتخاب روزی به نام "اینترنت ایمن‌تر^*" نموده است. در این روز که مصادف با 9 فوریه می‌باشد کارشناسان سعی دارند کودکان و خانواده‌ها را در مورد امنیت در محیط اینترنت آگاه سازند. بسیاری از کودکان و نوجوانان هر روز در محیط‌های گفت‌وگوی اینترنتی چت می‌کنند و بخشی از این گفت‌وگوها به تبادل اطلاعات خانوادگی‌شان مربوط می‌شود. در آینده‌ای نزدیک، اینترنت و رایانه جای تلویزیون را خواهد گرفت، پس خوب است والدین و مخصوصاً مادران با کامپیوتر و دوره‌های آموزشی آن آشنا شوند و ترفندهای رایانه‌ای و اینترنتی را فرا بگیرند. مادران آگاه از علوم رایانه‌ای بهتر می‌توانند فرزندان خود را در برابر رایانه و اینترنت درک کنند.

صفحه 204 کتاب زنان دات آی تی

* Safer Internet Day

فوائد اینترنت برای زنان

       اینترنت و جامعه‌پذیری زنان: اینترنت عرصه‌ای است که به دلیل محدودیت‌های اجتماعی موجود در ایران با ولع بیشتری از آن استفاده می‌شود. ابزارهای درون اینترنت نظیر وبلاگ‌ها و شبکه‌های اجتماعی از نظر بسیاری از جامعه‌شناسان و روان‌شناسان، عرصه‌ای برای اجتماعی کردن افراد است و می‌توان از آنها به بهترین وجه برای جامعه‌پذیری جوانان استفاده کرد و طبیعی است که زنان و دختران که فرصت کمتری برای حضور در جامعه دارند نیز با حضور در فضایی مثل شبکه‌های اجتماعی و وبلاگ‌ها با ارتباطات دوسویه و تعاملی می‌توانند جامعه‌پذیرتر شوند. آنها فرصتی ویژه برای بیان خود و ارتباط با دیگران یافته‌اند. به‌عبارت دیگر، بسیاری از زنان و دخترانی که به دلایل مختلف، در جامعه روابط اجتماعی کمتری دارند، می‌توانند با استفاده از اینترنت ارتباط بیشتری با جامعه پیدا کنند.

       کتاب زنان دات آی‌تی / صفحه 324

سندرم فومو FOMO

سندرم فومو (Fear of Missing out/FOMO )، نام اختصاری است که پژوهشگران برای حس و حال ترس و اضطراب ناشی از از قلم انداختن اخبار و مطالب شبکه‌های اجتماعی ساخته‌اند. بسیاری از کاربران اگر چند روز نتوانند آنلاین شوند و از پیگیری اخبار و فیدها و مطالب دوستان‌شان در وبلاگ‌ها و شبکه‌های اجتماعی محروم بمانند، دچار اضطراب و ناخشنودی می‌شوند. بسیاری از کاربران اینترنت نخستین کاری که بعد از برخاستن از خواب انجام می‌دهند، چک کردن شبکه‌های اجتماعی است. سندرم فومو و اعتیاد اینترنتی ارتباط نزدیکی با هم دارند.

 کتاب زنان دات آی‌تی/ ص320